نوعی بردگی

امام علی علیه السلام فرمودند:

مَنْ قَضَی حَقَّ مَنْ لَا یَقْضِی حَقَّهُ فَقَدْ عَبَدَهُ.

رعایت حق کسی که او حقش را محترم نمی شمارد نوعی بردگی است.

نهج البلاغه، حکمت 155

استکبار و دولت های زورگو چنین وضعی را دارند. توقع دارند همه مردم عالم حق آنها را ادا کنند و آنچه را که می خواهند طبق خواسته های نامشروعشان عمل کنند اما آنها در عوض حق ملت ها را ادا نکنند و به وعده هایشان عمل ننمایند و ملت ها را برده و غلام حلقه به گوش خود فرض کنند و اگر ملتی هم بخواهد استقلال خود را حفظ کند و زیر بار زور نرود از حق مسلم خود دفاع کند با تمام ابزارهای فشاری که در اختیار دارند آنها را مجبور به قبول خواسته های خود م یکنند.

دیدگاه امام علیه السلام در بستر تاریخ نمایان است. همه زورمندان و فرمانروایانی که بر مردم حکومت می کردند جز حکومت انبیاء و اولیاء همیشه خود را صاحب حق می دانستند و مردم را برده و غلام زر خرید خویش و به همین ترتیب دیکتاتورها وطاغوت ها به وجود آمدند.

امام علیه السلام هشدار می دهد رعایت حق این موجودات مستکبر که حق شما را رعایت نمی کنند یک نوع بردگی است یعنی شما هم باید مقابله به مثل کنید و حق خودتان را بگیرید و مستقل و آزاده زندگی کنید.

همان بزرگوار می فرمود:
مَن قامَ بِشَرائِطِ الحُرِّیَّهِ اَهلٌ لِلعِتقِ و مَن قَصُرَ عَن احکامِ الحُرِّیَّهِ اُعِیدَ اِلَی الرِّقِّ (1)
کسی که به انجام شرایط آزادگی قیام کند شایسته آزادی و هر کس که ازمقررات آزادی سر باز زند و در اجرای وظایف کوتاهی کند به بندگی و بردگی برمی گردد. آری آزادگی و زیر بار زور نرفتن و حفظ استقلال باید یکی از اهداف ما باشد و اگر به غیر آن فکر کنیم در تمام زمینه ها شکست خورده و عقب مانده خواهیم ماند.

امام صادق علیه السلام فرمود:
مَن اَصبَحَ مَهمُوماً لِسوِی فَکاکِ رَقبَتِهِ هوَّنَ عَلَیهِ الجَلیلُ وَ رَغَبَ مِن رَبِّهِ فِی الرِّبحِ الحَقِیرِ (2)
کسی که شب را به صبح آورد و غیر از آزادی خود اندوهی در دل داشته باشد بداند که عالی ترین هدف انسانی را کوچک و خوار شمرده و جای توجه به خداوند علاقه و میل خویش را به طرف سود ناچیزی معطوف داشته است.

پی نوشت:
1- غرر الحکم ص 661
2- تحف العقول ص 302

منبع: حدیث زندگی: شرح حکمت های نهج البلاغه، کاظم ارفع، تهران: پیام عدالت،1390.